Quán Lương Sơn ...

QUÁN LƯƠNG SƠN - NƠI THỜ 3 VỊ ĐẠI VƯƠNG HỌ ĐẶNG (THÀNH HOÀNG LÀNG LƯƠNG SƠN, CHƯƠNG MỸ, HÀ TÂY)

Năm Canh Ngọ III trước Công Nguyên vua Vũ Đế nhà Hán sai Lộ Báo Đức và Dương Bộc sang đánh nhà triệu lấy nước Nam Việt đổi ra là Giao chỉ bộ chia làm 9 quận. Nước ta lúc bấy giờ thuộc 3 quận Giao Chỉ, Cửu Châu và Nhật Nam do các Thái thú nhà Tây Hán cai trị.

Vào những năm đầu Công nguyên có ông Đặng Long ở đất Đường Lâm đến trang khang kiện, huyện Ninh Sơn, Phủ Quốc Oai Đạo Sơn Tây mở trường dạy học và làm nghề thuốc cứu người. Sau đó ông lấy một người họ Phạm tên gọi là Nàng Phương, sinh với nhau được mấy người con gái. Lúc này ông đã ngoại ngũ tuần, bà cũng ngoại tứ tuần mà chưa có con trai nối dõi ông bà thường than thở rằng: Nhà ta thường làm việc thiện, 3 đời làm nghề thuốc cứu người, chưa hề làm một điều ác nào. Con người ta nếu 30 tuổi mà chưa có con trai nối dõi là thất hiếu với cha mẹ. Sách kinh thư viết "Trời ắt không phụ"  lòng người. Ông bà bèn lập đàn cầu khấn thần linh. Được thần linh báo mộng, mang thi hài cốt cha mẹ đến táng tại khu đất quý thì sẽ sinh được khanh tướng. Ông bà làm theo lời thần linh được 100 ngày bà nằm mơ có 3 ngôi sao trên trời rơi xuống miệng bà, bà liền nuốt lấy. Cũng từ đó bà có mang đến ngày mùng 9 tháng 6 năm Nhâm Thìn bà sinh ra 3 người con trai diện mạo sáng sủa lạ thường. Ông biết là thiên tướng giáng sinh nên rất mừng rỡ đặt tên cho 3 con là Đặng Cả, Đặng Hai và Đặng Ba. Khi lớn lên 3 ông đều thông minh tài trí, văn võ nổi tiếng cả vùng. Rồi cha mẹ lần lượt mất, 3 ông rất thương tiếc để tang cha mẹ 3 năm, khi hết tang 3 ông tìm 2 nơi lập làm 2 trại riêng chiêu mộ người hiền tài sau này có dịp ra giúp nước, vừa cầy cấy sinh sống tích trữ lương thảo trở thành 2 khu phồn thịnh. 3 ông làm thủ lĩnh và đặt tên là Đồng Nang, Đồng Núi. Đất nước ta thời kỳ này phụ thuộc vào triều Đong Hán. Năm Giáp Ngọ (34 sau Công nguyên) là năm kiến võ thứ 10 Vua Quang Vũ sai Tô Định sang làm thái thú quận Giao Chỉ. Tô Định là người bạo ngược, chính trị tàn ác, người dân bị đàn áp, bóc lột thậm tệ, cuộc sống lầm than, lòng người oán giận. Cháu vua Hùng là Trung Trắc cùng với em lập d dàn lễ thần linh ở Cửa sông Hát, kêu gọi hào kiệt trong nước cùng nhau đánh giặc.

Hưởng ứng lời hiệu triệu của Hai Bà Trưng, 3 ông đã cùng 40 gia thần ở Đồng Nang, Đồng Núi đến ứng nghĩa dưới cờ. Ba ông được phong làm tả hữu tướng quân cầm binh giết giặc. Ba ông về bản Trang mổ bò lợn làm lễ thần linh và khao quân rồi cùng Hai Bà chia làm 4 cánh quân đến đánh Tô Định. Quân đông Hán thua chạy về nước, bờ cõi nước Nam đã thu lại, Hai Bà lên làm vua. Đất nước yên ổn được 3 năm, Vua Hán lại sai Mã Viện sang xâm lấn nước ta. Thế giặc mạnh, quân Nam không chống lại được Hai Bà nhảy xuống sông Hát Giang tự tận. Ba ông rút quân về Đồng Nang, Đồng Núi tiếp than rằng: Trung thần không thờ hai vua, cũng không chết hai lần, người hiểu ta chỉ có trời thôi". Ba ông nhìn có một khu đất sông núi bao quanh như rồng cuốn hổ ôm, núi không cao nhưng linh ứng, sông suối tiện nghi cũng là chỗ rồi dặn dò rằng: Sau khi 3 ông mất sẽ lấy nơi này lập tự thờ cúng. Sau 3 ông bơi thuyền ra giữa dòng Tích Giang tự tay đâm bục thuyền và hoá trên sông (hôm đó là ngày 10 tháng 11 âm lịch).

Ghi nhớ công lao của 3 ông với đất nước, năm thiên phúc nguyên niên (980) Vua Lê Đại Hành xem trong bách thần, thấy sự linh ứng bèn gia phong:

- Phong đức Thánh Cả: Hộ quốc bảo dân linh ứng Đại Vương

- Phong đức Thánh Hai: Thắng vị tuy lộc hiển linh Đại Vương

- Phong đức Thánh Ba: Uy dũng chính trực an linh Đại Vương.

Cho phép dân hai khu Đồng Nang, Đồng Núi phụng thờ 3 vị đại vương họ Đặng làm bản cảnh thành hoàng làng linh phù chi thần giúp đỡ bảo vệ dân chúng. Các đời vua Tự Đức, Khải Định, Duy Tân, Đồng Khánh đã sắc phong cho 3 vị Đại vương 15 đạo sắc. Năm 1991 quán Lương Sơn đã được Nhà nước công nhận di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia.

Đặng Ngọc Thanh