BIA ĐÁ CON RÙA

Kính vâng lệnh của Đại nguyên soái, Thống Quốc Chính ,Thái Thượng Phu, Thanh Vương (1) có thiên tư tài giỏi , tư chất thánh thần. Thực do Thành tổ Chiết Vương sinh ra(2) .

Ơn sinh thành dưỡng dục như trời đất, đức nuôi dạy như biển sâu . Nhưng từ nhỏ, Thành Tổ Triết(3) vương và Thành Tổ Triết Vương thái phi(4) đã chuyển giao phó Ngài cho ông ngoại là Hậu Trạch công họ Đặng ( 5) nuôi dưỡng dạy dỗ cho thành tài.

Ông ngoại đã phát triển trí thông minh, mở mang thánh đức và lại biết rằng: Ngài có thể kế thừa đại thống, cứu vớt sinh linh. Ông ngoại ngày càng ra tâm yêu mến, bồi dưỡng chí khí, bồi dưỡng đức nghiệp.

Bà ngoại là Hậu Trạch Công, thái phu nhân họ Lê (6) hết lòng yêu mến kính cẩn chăm sóc. Công đức ngang với trời biển ân nghĩa như non cao. Ông bà ngoại đã nuôi dưỡng nên vị Thánh nhân đó.

Trong khi phụng sự Thành Tổ Triết Vương, ngài đã trách nhiệm chỉnh phạt bốn phương . Bách chiến bách thắng, tiêu trừ bọn Mặc, thu phục lại kinh thành, công lao thực to . Khôi phục vùng biên cảnh, thành tích thật phi thường.

Trải qua muôn vàn khó khăn, ông đã dốc tài kinh bang tế thế. Phù trì thánh giá nhà Vua. Khôi phục xã tắc, vỗ yên sinh dân , phong độ khiêm tốn. Việc trao quyền cho các quan văn, võ và sai phái mọi người ông đều tham gia ý kiến và nhà chúa chuyên uỷ cho ông được lo liệu các việc.

Khi xảy ra cái vạ an hem đánh nhau (7) ông đã ra công dàn xếp để trong cõi yên. Lòng ông luôn luôn chuyên cần, kính cẩn với trách nhiệm được giao, lâp nên công hơn hẳn xưa nay, làm rực rỡ thêm công đức của hai vị Thánh Vương đời trước(8),

Mở ra thái bình cho muôn đời.

Công việc to lớn ấy hoàn toàn là do ông bà ngoại phù trợ mà có. Nay vâng ý chỉ của bề trên, suy nghi đến đức xưa bèn cho lập Phủ Từ của bên ngoại ở thôn Hạ xã Thịnh Phúc huyện Phú Xuyên (9). Và giao cho Phó Tướng Thiếu Bảo- Danh quận công Đặng Thế Tài (10) chọn người Khán thủ để phục thờ.

Lại nhiều lần đội ơn của triều đình gia phong làm: Ninh nghĩa kiệt tiết- Tuyên lực hiệp mưu đồng đức- Dương vũ uy dũng công thân Đặc tiên Phụ quốc Thượng tướng quân- Đô đốc phủ- Tả đô đốc - Thự phủ sự - Nam quân Đô đốc phủ- Tả đô đốc- Chưởng phủ sự- Thái uy Nghĩa quốc công.

Gia phong quảng vận thịnh đức – Bác đế phổ thi đốc nhân diên hựu- Tuy thánh phù vận tích thiện – Phó tướng thông minh nhân huệ- Dực tá mệnh - Thuần mỹ liên phương - Phụ chính tập phúc- Vĩnh duệ định chí- Dụ phúc diên huống - Hậu Trạch Công , ban thuỵ là Cương Chính.

Lại gia tôn phong là Thái uý Nghĩa quốc công , gia phong là Quảng vận thịnh đức- Bác đế phổ thi- Đốc nhân diên hựu – Tuy khành phù vận – Tích thiện phát tường- Thông minh nhân phúc diên huống - Hậu Trạch Công- Thái phu nhân - Thuỵ là Từ tại.

Tháng năm bốn mùa thờ cúng, cỗ bàn đầy đủ… Mua ruộng để làm ruộng tế, cho dân trong thôn lĩnh canh, để nộp thuế, để tỏ ra sự tín thành thờ phụng. Và khiến cho mọi người kính sợ thờ phụng. Để cho tỏ rõ công lao to lớn.

Lại theo lệnh chỉ ban của kho gồm:1330 lạng bạc, mua ruộng đầm ao và đất bãi dâu ở xã Thịnh Phúc gồm 40 mẫu , ở thôn Ngọ xã Chuyên Mỹ gồm 8 mẫu ruộng, ở xã Bối Khê gồm 2 thửa ruộng 2 mẫu .

Ở các nơi cộng 50 mẫu để làm ruộng mẫu. Giao cho già trẻ trong hai thôn Thượng- Hạ thuộc xã Thịnh Phúc(11) thu hoa lợi , chia nhau cày cấy. Thôn Hạ được 2 phần, thôn Thượng được 1 phần. Chuẩn định mỗi mẫu lấy thuế là một quan cổ tiền.

Hàng năm gặp các ngày giỗ chạp và bốn mùa tám tết , thì cho phép nhân dân ở các thôn lấy tiền thuế thu được (12), mua sắm lễ vật để cúng tế như nghi lễ cho tỏ rõ ý kính cẩn mở rộng lệ thờ cúng. Thể chế rực rỡ, nhà Chúa ngự giá đến đó để hành lễ. Tông chi họ hành, tộc thuộc cung văn võ bá quan đều đến để bồi lễ…

Kính vâng sắc chỉ giao cho lời soạn văn bia. Khắc vào đá cứng để làm thể lệ lâu dài.

Hoàng Triều phúc Phúc Thái (13) muôn muôn năm, năm thứ năm là năm Đinh Hợi, tháng cuối mùa Hạ, ngày lành lập bia:

Người soạn là TS khoa Mậu Tuất – TS xuất thân- Tham tụng dực vật- Thán trị công thần - Đặc tiến kim tử - Vinh lộc đại phu - Lại bộ thượng thư- Kiêm Chưởng Lục Bộ sự Quốc Tử Giám Tế Tửu – Hàn lâm viện thị độc- Chưởng hàn lâm viện sự….Thái phó Tuyền quận công Nguyễn Duy Thì kính soạn.

Người viết là Thị nội- Thủ hợp thư - Tả xá thư (14) Tần Châu Bá Lê Thúc kính viết.

Chú thích:

- Theo bản dịch của Vũ Phạm Hoàng - Hiện lưu ở Viện Hán Nôm.

- Kí hiệu A633/163. Trang 140,141.

- Bia gồm chừng 950 chữ Nho cao 2.1m,rộng 1.1m dày 15cm.

- Rùa dài 1.65m.

1. Thanh đô vương Trịnh Tráng 1623-1657

2. Đặng Ngọc Giao, Thứ Nữ cụ Đặng Huấn

3. Trịnh Tùng và Đặng Ngọc Giao.

4. Có sách còn ghi là Đặng Ngọc Vũ

5. Nghĩa Quận Công Đặng Huấn (1519-1570). Mộ ở cách Mả Vối (Mả Bối) chùa Am thuộc làng này.

6. Lê thị Â mất 23/10 Đinh Mùi. Mộ để cách Mả Mới( Miếu Dọc) gần cầu Giẽ

7. Anh là Trịnh Xuân, em là Trịnh Tùng.

8. Minh Khang Vương Trịnh Kiểm ( 1545-1570) và Triết Vương Thành tổ Trịnh Tùng( 1570-1623)

9. nay là thôn Giẽ Hạ xã Phú Yên , huyện Phú Xuyên Hà Tây

10. Con trai thứ hai cụ Hà quận công Đặng Tiến Vinh.

11. Như chú thích 9

12. Nhà Vua miễn cho huyện Phú Xuyên thuế hộ phần và bài biểu để biện lễ cúng vào phủ từ( chỗ kho Giẽ đầu làng)

13. Lê Duy Hựu – Chân Tôn - Thuận hoàng đế - Phúc Thái thứ 5 -1647

14. Tựa như chánh văn phòng hội đồng nhà nước bây giờ.