TRÁCH NHIỆM CỦA DÒNG HỌ VỚI NHIỆM VỤ TRƯỚC MẮT

Phải chăng truyền thuyết đã tạo ra sự gắn bó anh em giữa trăm dòng họ hay chính sự gắn bó giữa trăm dòng họ đã tạo ra truyền thuyết? Dù sao truyền thuyết ấy là một sự gắn bó đã tồn tại lâu đời như một sức mạnh trường tồn mang một đặc điểm bản sắc văn hoá Việt Nam.

Gắn gia đình nhỏ với gia đình lớn, gắn dòng họ nhỏ với dòng họ lớn cũng lại là tư tưởng lớn nhất của Bác Hồ, người đã nêu lên chiến lược.

Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết

Thành công, thành công, đại thành công

Qua hai cuộc kháng chiến oanh liệt, các dòng họ đã phát huy truyền thống của dân tộc và dòng họ. Góp phần dành lại độc lập tự do và từ đó phát triển kinh tế xây dung đất nước về mọi mặt.

Giải quyết xong những vấn đề cấp bách của gia đình lớn, chúng ta có điều kiện để quan tâm hơn đến gia đình nhỏ và dòng họ nhỏ. Từ hoà bình lập lại, ở khắp mọi nơI trên đất nước, nhất là trong năm tháng gần đây vấn đề dòng họ được đặc biệt quan tâm. Hầu như mỗi nhà đều đặt bát hương, thờ cúng tổ tiên.Nhà thờ, mồ mả được sửa sang. Gia phả được tìm lại, ghi chép và phổ biến. Nhu cầu tình cảm đã khiến cho moi người trong dòng họ năng đI lại thăm viếng nhau hơn. Những ngày họp họ hay giỗ tổ đều thu hút được nhiều người. Những nhu cầu nói trên là lành mạnh, là tích cực, là tất yếu.

Từ trước đến nay, sự liên kết dòng họ luôn luôn mang ý nghĩa tích cực, những hiện tượng tiêu cực trong sự liên kết này thường là rất hiếm và bị lên án. Tất cả những cuốn gia phả để lại cho đến hôm nay đều luôn luôn nêu lên những phẩm chất tốt đẹp của dòng họ. Gia phả nào cũng viết về truyền thống yêu nước, đều ghi chép về những con em trong gia đình, và dòng họ đã đem hết tài năng và trí tuệ, phục vụ Tổ quốc và đồng bào, đạt được những công tích ghi nhận trong lịch sử của dân tộc và của địa phương. Tất cả các gia phả cũng như gia huấn, các di chúc còn được giữ hiện nay đều nhắc nhở con em phỉa chăm làm, chăn học, phải giữ thanh danh của dòng họ. Nói chung là phải: Hiếu thảo trong gia đình, phải chăm sóc người già, phải giáo dục thiếu nhi, phải nhân hậu với xóm làng, bè bạn…

Không có dòng họ nào trong gia tộc cũng như trong gia phong lại cho phép những thái độ và hành vi tiêu cực như: Đồng loã với nhau làm việc bất chính, bao che cho nhau trước pháp luật, thiên vị nhau khi sử lý công việc chung. Tôi nghĩ rằng khi khai thác gia phả, thảo gia huấn, mọi người sẽ phấn khởi và tự hào về những nét độc đáo của dòng họ mình. Tập hợp tất cả những truyền thống của các dòng họ chúng ta sẽ có một bức tranh toàn cảnh vô cùng rực rỡ, của bản sắc văn hoá Việt Nam.

Ngày hôm nay đất nước đi vào công nghiệp hoá và hiện đại hoá. Nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng. Những mâu thuẫn đã xuất hiện cần được giải quyết. Phải chăng phát triển kinh tế không đồng hành với phát triển văn hoá? Phải chăng đạo đức khong thể kết hợp với kinh doanh (vi phú bất nhân, vi nhân bất phú)? Phải chăng đồng tiền bao giờ cũng khuyến khích tham nhũng và hưởng lạc, cũng dẫn đến xa đoạ và tội ác?

ở đây, dòng họ có vai trò quan trọng hơn người ta tưởng. Nếu như, những phẩm chất tốt đẹp ghi trong gia phả và gia huân được các dòng họ làm sống lại được mọi người tuân theo, được coi như một lẽ sống đáng tự hào của dòng họ mình thì nhất định những hiện tượng tiêu cực nói trên sẽ bị đẩy lùi cũng như trước đây trong lịch sử của các dòng họ, chúng cũng bị đẩy lùi trước những phẩm chất sáng ngời của con người trung hiếu, tiết nghĩa… Còn có biết bao những ông quan liêm khiết, sống suốt đời thanh đạm. Còn có những tấm gương làm giàu chính đáng và sống đầy tình nghĩa với anh em, họ hàng, làng xóm.

Hiện nay cả nước đang phấn đấu cho mục đích dân giầu nước mạnh, các dòng họ không những có nhiệm vụ thúc đẩy thêm sự nghiệp ấy mà còn có khả năng lớn hơn nữa trong công việc xây dung xã hội công bằng văn minh. Thực hiện cho được nguyên tắc tốt đẹp về lối sống của dòng họ, phát động niềm tự hào của mỗi người đối với danh dự và truyền thống của dòng họ. Đó là sự đóng góp lớn của dòng họ vào sự nghiệp chung, tạo ra mối quan hệ hài hoà giữa kinh tế và văn hóa, giữa đạo đức và kinh doanh, giữa gia đình và Tổ Quốc trong nền kinh tế thị trường và trước những thách thức hôm nay.

(Trích tạp chí “Người cao tuổi” số 4 – 1/1997 trang 27)