TỔ TIÊN TA TRỒNG CÂY ĐỨC

Chuyện kể rằng: Từ xa xưa, khoảng cuối thế kỷ XV hay đầu thế kỷ XVI có hai ông bà dắt theo một người con trai nhỏ đến định cư tại làng Tĩnh Phúc – thôn Hạ - huyện Phú Nguyên – Tỉnh Hà Đông ( nay là thôn Giẽ Hạ - Xã Phú Yên – Huyên Phú Xuyên – Tỉnh Hà Tây) dựng một túp lều tranh cạnh gốc đa để ở.

Vì cuộc sống quá nghèo nên hai ông bà đều đi làm thuê ở trong làng. Một hôm, sau trận cuồng phong cây đa bị đổ, bật gốc. Dưới gốc đa lộ ra những thỏi đen đen, ông bà đem gom lại xếp gọn trong lều, ít lâu sau, có một người tìm dến cây đa thì cây đa không còn nữa, hỏi thăm bà cụ, bà cụ chỉ vào đống thỏi đen trong lều, người đó đếm đủ số vàng, biếu bao nhiêu ông bà cũng không lấy”.

Phải chăng không tham của người là một điều NHÂN ĐỨC! Xin thưa vâng! Người xưa có dạy: “ Có đức thoả sức mà tiêu! Hoặc phúc đức tại mẫu! Tổ Tiên công đức muôn đời thịnh…”

“ Cảm cái ơn ấy về sau người đó đón một thầy địa lý tìm giúp gia đình một ngôi đất theo thuyết phong thuỷ mà lại táng. Lúc ấy ông cụ còn đang thoi thóp (chưa mất hẳn)”. Mộ của Người hiện nay vẫn còn dưới nền chùa Phúc Am tại thôn Giẽ Hạ - Xã Phú Yên – Phú Xuyên – Hà Tây. Sau khi ông cụ mất, cảnh nhà mẹ goá con côi, bà cụ vẫn phải lần hồi đi làm thuê cầy mướn trong làng để nuôi người con trai độc nhất (vì người con trai lớn mất lúc bốn tuổi).

Đến một ngày đi làm mướn về, trời thì giá rét Người bị cảm ngã vào vũng nước trâu đằm, sáng sớm hôm sau dân làng mới biết khi ra tới nơi thì thi hài của Người đã bị mối xông chỉ còn hở mấy ngón chân, người xưa gọi là “Thiên táng”. Ngôi mộ của cụ Bà hiện nay vẫn còn dấu vết và được cái án phong thuỷ là:

Tiền đình thất tú thiên tinh chiếu

Hậu tập tam khai thuỷ mạnh trường.

Cụ ông chính tên là Đặng Điện hậu duệ tôn đời thứ năm đối với Thuỷ tổ Đặng Hiên (Trần Văn Huy) đời thứ chín đối với cao cao… tổ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Khi con trai của Người là Đặng Huấn làm nên sự nghiệp được phong tước là Hậu trạch công thì Người (Đặng Điện) cũng được triều đình nhà Lê truy phong là Nghiêm quận công. Kế tiếp các thế hệ sau của Hậu trạch công Đặng Huấn thì chín đời liên tiếp đều được phong Quận công do có công lao rất lớn với Tổ quốc, Quốc lão Đại Vương Đặng Đình Tướng Tước Ứng quận công, sau khi mất được phối thờ tại Văn Miếu Quốc Tử Giám theo nghi thức quốc lễ, chít thứ chín của Người là Đô đốc Đặng Tiến Đông. Hiện nay tại đình thôn Giẽ Hẹ đã và đang thờ ba mươi hai vị Quận công của họ Đặng, hầu hết thuộc các thế hệ hậu duệ tôn của cụ Đặng Điện (danh sách cụ thể đã đăng trong bản tin họ Đặng Việt Nam số 1-9/1997). Đình làng Giẽ Hạ đã được nhà nước cấp bằng xếp hạng di tích Lịch sử – Văn hóa số 3.211/QĐBT ngày 12 tháng 12 năm 1994 (thư ông Lưu Trang gửi ngày 20 – 07 – 1997).

Thật hùng vĩ thay đôi câu đối tại phủ thờ thôn Giẽ Hạ và tại phủ thờ Lương Xá - Chương Mỹ – Hà Tây.

Cự Mạc phò Lê, công tại Hoàng gia, danh tại sử

Quang tiền dụ hậu, sinh vi lương tướng, tử vi thần

(Thư ông Lưu Trang)

Những thế hệ kế tiếp của họ Đặng ta đã có nhiều người con có công lao với nước.

Đáng tự hào Cây Đức Tổ Tiên ta đã vun trồng đời đời tiếp nối.

Tự hào họ Đặng của ta

Cây Đức đại thụ, Ông cha vun chông.

Góp phần rạng rỡ non sông

Chúng ta con cháu nối dòng nghĩ sao?

Luyện rèn Tâm - Đức càng cao

Đức – Tâm kết trái, trái nào cũng thơm.

Tri ân Công Đức Tổ Tiên

ĐẶNG KIM NGƯ

Lương Trụ - Đức Thắng – Tiên Lữ - Hưng Yên

(Tư liệu sưu tầm tại đình thôn Giẽ Hạ).